Özümüze Dönerken

Emre Mineoğlu: Londra merkezli “New Media Video” yapım firmasının kurucu, yönetmen ve yapımcısı. Çeşitli prodüksiyonlarda ve TV kanallarında yönetmenlik, kameraman ve kurgucu görevleri aldıktan sonra son 2 yıldır kendi firması ve ortak yapımcı firma aracılığıyla Reuters, Bloomberg, The Telegraph, Die Welt ve CBS üzerinde bulunan çeşitli çevrimiçi platformlara İngiltere dahil 15 ayrı ülkede 70’in üzerinde kurumsal belgeseller çekti. Bu firmalar arasında Micrososft, Panasonic, Nokia, MediaMarkt, Western Union, Jotun gibi lider firmalar bulunuyor. Bu çevrimiçi platformlara gerçekleştirilen çalışmalar ‘Great British Business’, ‘Global Thought Leaders’ ve Birleşmiş Milletler ortaklığı ile gerçekleştirilen ‘Sustainable Development Goals’ belgesel serileri. Ocak 2020 itibariyle ‘The Impact Stories’ başlığı altında, veri odaklı hikâye anlatımlarının gerçekleştirildiği, gezegenimizin artan sorunları karşısında firmaların pozitif çevre ve sosyal etkilerinin aktarıldığı belgesel serileri üzerine çalışmaya başladı.

Project Zoom kapsamında gerçekleştirdiğimiz belgesel ve etki analizi çalışmamızın sonuna gelirken ne kadar doğru hikayelerin peşinden gittiğimizi fark etmenin heyecanını yaşıyoruz. Dünya’nın içinde bulunduğu sosyal ve çevresel sorunlara canla başla çalışarak çözümler bulmaya çalışan insan hikayeleri hepimiz için ilham olacak. 4.5 milyar yaşında olan Dünya’nın kısacık bir kesitinde yaşayan bizlerin yapacağı etki her ne kadar çok küçük bile olsa insanlık ve gelecek büyük önem taşıyor. Bu noktada belgeselin ana çatısını oluşturan “döngüsel ekonomi iş modelleri” gelecek nesillere ilham verecektir. Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz doğal meyve ve yaprak atıklarını geri dönüştürerek mobilya, dekorasyon ve yapı malzemeleri üreten Ottan Studio, halı atıklarını plastik hammaddeye dönüştüren Hagelson ve plastik pipete alternatif buğday saplarını pipete dönüştüren Kullan At Tahta bu alandaki girişimlerden yalnızca üç tanesi.

Türkiye’deki iş dünyasının Birleşmiş Milletlerce kabul gören Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile arasındaki ilişkiyi güçlendirmek ve özel sektörün bu amaçlara erişmede daha aktif bir rol oynamasını sağlamak üzere Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, TÜSİAD ve TÜRKONFED tarafından kurulan Hedefler için İş Dünyası (B4G) platformu direktörü Pelin Kihtir Öztürk, özellikle afetler ve iklim krizine dikkat çekiyor:

“İklim değişikliği dediğimiz zaman sadece devletler ve bireyler değil aslında özel sektörün de çok aktif bir rol alması gerekiyor. Özel sektör iklim değişikliği konusunda ‘Ben ne yapabilirim?’ dediği zaman Döngüsel Ekonomi Aksiyon Planı çok iyi bir yol haritası ortaya koyuyor.’ diyor ve ekliyor ‘Avrupa Birliği’nin ‘Green Deal’ ile ortaya koyduğu yol haritası, ihracat ve dış ticarette özel sektörün gözetmesi gereken kuralların çerçevesini ortaya koyuyor.”

İklim krizinin yarattığı sonuçların altını çizen İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Projeler Müdürü Münevver Bayhan, maskesiz dolaşamadığımız şu günlerde olduğu gibi dönüşümün zorunlulukla beraber çok hızlanacağını belirtiyor:

“İklim krizinin bu durumu gölgede bırakacağını bilim adamları söylüyor. İklim krizi dediğimiz şey zaten sistemdeki bozukluğun, döngüsel ekonomiye bizi iten bütün sebeplerin sonucu. Sistemsel olarak buraya gideceğimizi düşünüyorum. Tüm finansman mekanizmaları iklim değişikliğini azaltacak, döngüsel ekonomiyi destekleyecek iş modellerine bağlanıyor.”

Tüm girişimlerin üzerinde karar alıcı ve hızlandırıcı kuruluşların konumu ve faaliyetleri bu ekosistemin şekillenmesi, evrilmesi ve gelişmesi için büyük önem arz ediyor. Döngüsel Ekonomi kavramı 10 yıl önce konuşulmaya başlanmış bir kavram. Ancak Türkiye’de sadece son 2–3 yıldır gündeme gelmeye başladı. Döngüsel Ekonomi hakkında farkındalık yaratmak ve projeler yürütmek için kurulan bir kooperatif olan D-Cube’un kurucu ortağı Berna Aşiroğlu şöyle diyor:

“Özellikle bu pandemi dönemi itibariyle, kişilerin ve kurumları artık çevreye karşı duyarlı olmasının sinyallerini almaya başlamasıyla aslında hayatımızın içine girmeye başladı Döngüsel Ekonomi kavramı.”

Özel sektöre, belediyelere ve STK’lara sürdürülebilirlik danışmanlığı yapan GTE’nin direktörü ve aynı zamanda belgeselimizin proje danışmanı olan Dr. Emrah Alkaya özellikle günümüzde iyice karmaşık hale gelen çevresel ve sosyal problemlerin, farklı paydaşların bir araya gelerek yenilikçi ortaklık modelleriyle çözümler üretmesiyle aşılabileceğinin altını çiziyor. Çalışmamıza katılan kurum ve kuruluşların ‘Etki Analizleri’ni hazırlayan Alkaya sonuç değerlendirmesinde şöyle diyor:

“Döngüsel ekonomi yolculuğunda yolun henüz çok başındaki bu girişimlerin en büyük motivasyon kaynağı tüketimden gelen güçlerinin farkında olan bilinçli Z jenerasyonu. Bu genç zihinlerin ilham veren iş modelleri geleceğe daha umutla bakmamızı sağlıyor.”

Belgesel çalışmamız için yola çıkarken aklımızda “Etki Girişimcisinin Döngüsel Ekonomi Yolculuğu”nu anlatmak vardı ve bu sayede Türkiye’deki Döngüsel Ekonomi ekosisteminin ufak bir kesitini aktarmayı başardık. Ancak bir belgesel için uzun bir isim olduğunun farkındaydık. Hikaye anlatıcısı olarak görüştüğümüz insanların hangi ortak noktada birleştiklerine şahit olduktan sonra filmimizin adı gün yüzüne çıkmıştı. Tüm görüştüğümüz girişimciler şu noktada birbirlerinden habersiz olmalarına rağmen, sanki anlaşmışlar gibi, aslında tüm bu çalışmaların, “özümüze dönmenin kaçınılmaz bir sonucu olduğunu” belirtiyorlardı. O yüzden, kurguyu tamamlamadan önceki son dakikalarda, belgeselin adını ‘Öze Dönüş’ koymaya karar verdik. Unuttuğumuz bazı kavramları bize hatırlatan ve doğayı taklit ederek daha uyumlu bir hayatın mümkün olacağını bize kanıtlayan tüm bu cesur insanlara hem hikayelerini paylaştıkları hem de bizlere ilham vererek yol gösterdikleri için minnettarız.