Project Zoom Programında Çözüm Gazeteciliği Nerede?
Project Zoom programı, toplumsal meselelere ilişkin geliştirilebilecek içeriklerde çözüm yolları sunan hikayeleri aramaktadır. Çözüm gazeteciliği ile buluştuğu bu noktada, çözüme gidecek örüntüleri gösterebilmek, medyada ve toplum nezdinde değişime giden yolda oldukça destekleyicidir.
Çözüm Gazeteciliği Kavramı
Çözüm gazeteciliği kavramı, sık sık barış gazeteciliği kavramı ile birlikte anılmaktadır. İlk olarak 1960'lı yıllarda medyanın ve gazetecilerin, toplum(lar) üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğuna ve ne tür rol ve sorumluluklar üstlendiğine/üstlenmesi gerektiğine ilişkin başlayan tartışmalarda, Prof.Dr.Johan Galtung tarafından “barış gazeteciliği” kavramı ortaya atılmış, 1990’lı yıllarda ise I. Körfez Savaşı ile asıl popülerliğine kavuşmuştur. Barış odaklı gazetecilik, şiddetsiz ve yapıcı bir dil üzerinden süreç, hak ve çözüm odaklı bir gazetecilik anlayışını kapsamakla birlikte, çözüm gazeteciliği kavramından biraz farklıdır.
21. yüzyılda medyanın ürettiği metin içeriklerinde, toplumsal sorunlara işaret etme, bu sorunların çözümüne yönelik araç ve modeller sunma ve hedeflenen kitleyi harekete geçirmek amaçlı tartışmaların ivme kazanması ile “çözüm gazeteciliği” öne çıkmıştır. Bu kapsamda, David Bornstein, Tina Rosenberg ve Courtney Martin tarafından “sosyal sorunların çözümüne yönelik gelişmeleri öne çıkaran gazeteciliği desteklemek ve yaygınlaştırmak” amacı ile Çözüm Gazeteciliği Ağı kurulmuştur. Bu tartışmaların takipçisi olan akademisyen Sarphan Uzunoğlu Çözüm Gazeteciliği Ağı tarafından yapılan tanımı şöyle aktarmış:
Çözüm gazeteciliği, sosyal sorunlara yönelik her türlü eylem, tepki ve gelişim konusunda titiz ve zorlu bir araştırma, inceleme gerektiren bir gazetecilik türüdür. Kritik ve açık bir dille çözüm üretmeye çalışan ya da çözüm üretmiş aktörlerin hikâyelerini ele almaktadır.
Project Zoom ile Çözüm Gazeteciliği İlişkisi
Project Zoom programı, toplumsal cinsiyet eşitliği, göç, iklim krizi gibi birden fazla toplumsal soruna dikkat çekmek amacı ile hedef kitle üzerinde (dolayısıyla da toplum) etki yaratabilecek ve çözüme, çözüm yollarına göz kırpabilecek hikâye anlatıcılarını aramaktadır. Tam da bu doğrultuda program, çözüm odaklı içerikler üretecek kişileri; yani bir nevi çözüm gazetecilerini bir araya getirmeyi planlamaktadır.
Programın 13 Şubat tarihinde gerçekleştirilen lansmanında, çözüm odaklı gazetecilik oturumuna davetli konuşmacı olan New York Üniversitesinden akademisyen Jeremy Druker, oldukça bilgilendirici sunumunda çözüm gazeteciliğine ilişkin şunları vurguladı:
Hikâye, karakterlerin yaptığı şeydir. Hedef kitleye, sadece iyi niyetleri ve olasılıklar hakkındaki teorileri değil, bir sorunu çözmeye yardımcı olan modelleri ve alınan sonuçları kanıtlarıyla beraber göstermek, aynı zamanda bunların, diğerlerinin yaptıklarından nasıl farklı olduğunu ve de ondan ne öğrenilebileceğini göstermek önemlidir.
Anlaşıldığı üzere içerik/hikâye/haber, çözümden çıkan sonuçları sunarak, çözüm önerileri aracılığı ile üretilen etkiye odaklanmalı, sadece birer esin kaynağı olmamalı, başkalarının uygulayabilecekleri perspektifler de sunmalıdır.
Proje Fikriniz ile Çözüme Katkı Sunabilirsiniz!
Türkiye’de çözüm gazeteciliği örnekleri giderek artmaktadır. Dünyadan çözüm gazeteciliği örnekleri bulabileceğiniz Solutions Storytracker çözüm gazeteciliği adlı veri tabanına, siz de Türkiye’den çeşitli hikâyeleri ekleyebilirsiniz. Bu örnekleri görünür kılma ve yaygınlaştırma meselesi, Project Zoom programı vasıtasıyla çözüm odaklı hikâyelerin daha fazla ön plana çıkmasını destekleme zemininde buluşmaktadır. Böylece, ‘fast-food(hızlı tüketim)’ biçimde yalnızca sorunu veren, sansasyonel, çatışma yaratan ve negatif etki yaratan geleneksel medya mecralarında hâkim olan söylem ve içeriklerin dışına çıkarak, kitleleri motive edici ve harekete geçirici bir değişime kapı aralayabiliriz. Druker’in de dediği gibi, çözüm gazeteciliği parçalarının, politik düzeyde etkisi bulunmaktadır ve bu parçalar, sosyal sorunlara ve sosyal inovasyona yönelik başarılı yanıtların altını çizerek gerçek değişime katkıda bulunur.
