Etki Girişimcisinin Döngüsel Ekonomi Yolculuğu Belgesel Çalışması

Emre Mineoğlu — Londra merkezli “New Media Video” yapım firmasının kurucu, yönetmen ve yapımcısı. Çeşitli prodüksiyonlarda ve TV kanallarında yönetmenlik, kameraman ve kurgucu görevleri aldıktan sonra son 2 yıldır kendi firması ve ortak yapımcı firma aracılığıyla Reuters, Bloomberg, The Telegraph, Die Welt ve CBS üzerinde bulunan çeşitli çevrimiçi platformlara İngiltere dahil 15 ayrı ülkede 70’in üzerinde kurumsal belgeseller çekti. Bu firmalar arasında Micrososft, Panasonic, Nokia, MediaMarkt, Western Union, Jotun gibi lider firmalar bulunuyor. Bu çevrimiçi platformlara gerçekleştirilen çalışmalar ‘Great British Business’, ‘Global Thought Leaders’ ve Birleşmiş Milletler ortaklığı ile gerçekleştirilen ‘Sustainable Development Goals’ belgesel serileri. Ocak 2020 itibariyle ‘The Impact Stories-Change for Good’ başlığı altında, veri ile hikâye anlatımlarının gerçekleştirildiği, gezegenimizin artan sorunları karşısında firmaların pozitif çevre ve sosyal etkilerinin aktarıldığı belgesel serileri üzerine çalışmaya başladı.

Ürünlerin üretilip, kullanılıp atıldığı doğrusal ekonomi sebebiyle gezegenimiz uzun zamandır alarm veriyor. Gün geçtikçe doğal kaynaklarımız tükenmeye yüz tutuyor. Bilindiği üzere döngüsel ekonomi, piyasalar, müşteriler ve doğal kaynaklar arasındaki ilişkiye tanımlayan görece yeni bir yaklaşım. İstanbul Impact Hub yürütücülüğünde gerçekleştirilen Project Zoom için hazırladığımız ‘Etki Girişimcisinin Döngüsel Ekonomi Yolculuğu’ belgeselimizin amacı, Türkiye’deki çeşitli girişim ve oluşumların döngüsel ekonomi kavramına yaklaşımlarının bir kesitini vermek. Çok geniş bir konu olması sebebiyle Sürdürülebilir Kalkınma Derneği, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı BEBKA ve uzmanımız Emrah Alkaya ile görüşmelerimiz sonucunda 3 firmayı belgeselimize dahil ettik. Atık meyve ve sebzelerden mobilya, aydınlatma çözümleri üreten Ottan, başta otellerden olmak üzere topladıkları atık halılardan plastik üreten Hagelson ve plastik pipete alternatif buğday sapından pipet üreten Kullan At Tahta. Aynı zamanda Döngüsel Ekonomi Platformu, Döngüsel Ekonomi Kooperatifi D-Cube ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı gibi karar alıcı ve hızlandırıcı kuruluşların Türkiye’nin döngüsel ekonomi eko sistemine yararlarını da belgeselimize dahil ettik.

Paydaşlarımızı belirledikten sonra yapım planına başlayıp çekimlerimizin günlerini belirledik. Bugüne kadar 2 günlük saha çekimi gerçekleştirdik. 19 Eylül tarihinde İstanbul’da Döngüsel Ekonomi Platformu ve Yalova’da Hagelson ile çekimlerimizi tamamladık. 24 Eylül tarihindeyse İstanbul’da Ottan ve UNDP Hedefler İçin İş Dünyası yöneticileriyle çekimlerimizi gerçekleştirdik.

İlk adresimiz, ofisleri Levent Collectif House’da bulunan Döngüsel Ekonomi Platformu oldu. Platformun yöneticisi Münevver Bayhan ile gerçekleştirdiğimiz röportaj çekimlerinde bu kurumun Türkiye’deki döngüsel ekonomi modelini şekillendirmede oynadığı önemli rolü, girişimcilere verdikleri destekleri ve Münevver’in yaptığı işi neden bu kadar tutkuyla yaptığını anlamış olduk. İnsanların tüketimden gelen bir gücü olduğunu ve bu gücü en doğru şekilde kullanmaları gerektiğini önemle altını çizdi ve ekledi: ‘Doğayla daha uyumlu bir iş modeli kurmuş olan kurumlar mutlaka desteklenmeli ve çarkların arasında kaybolmaları engellenmeli!’

Aynı gün ikinci adresimiz Yalova’da bulunun Hagelson oldu. Görece uzak bir adres olmasına rağmen planladığımız saatte orada olmayı başardık. Hagelson’un kurucusu Soner Alayurt genç ve çok enerjik bir girişimci.

Parmakla gösterilen girişiminin hikayesini anlatmak bizim için de heyecan vericiydi. Çekim yaptığımız üretim bandının arkası işlenmeyi bekleyen yüzlerce halı ile doluydu ve Soner’e neden bu işi yaptığını sorduğumuzda şöyle diyordu: ‘ Soner her zaman üretmek isteyen bir insan, etki yaratmak isteyen bir insan. Bir doktor kalbi duran bir hastayı iyileştirdiğinde, onu geri getirdiğinde ne hissediyorsa biz da burada atıl olan, çöp olmuş bir malzemeyi geri dönüştürüp onu hayata geri döndürdüğümüzde aynı şeyi hissediyoruz. Aslında aynı hazzı yaşıyoruz burada. O keyif beni motive ediyor’.

24 Eylül günü yani ikinci çekim günümüzde Ottan ve UNDP B4G ’Hedefler için İş Dünyası Platformu’ vardı. İlk olarak sabah erkenden Galata Kulesi yakınındaki ofisleri bulunan Ottan’ın hikayesini anlatmak için, kurucusu Ayşe Yılmaz ile röportajımızı gerçekleştirdik. Firma isminin anlamını o gün öğrendiğimde çok beğendiğim Ottan, mobilya, aksesuar, aydınlatma çözümlerini meyve ve sebzelerden yani otlardan üretilen malzemeyle üretiyorlar.

Oldukça yakın bir geçmişte ticari faaliyetlerine başlamış olmalarına rağmen, Ayşe çok uzun zamandır bu işle uğraşıyormuş. Doğada çok fazla zaman geçirdiği dönemlerde ağaçları kesmektense dökülen yapraklardan bir şeyler üretebilir miyim diye sorgulamış ve ilk olarak mandalina kabuğunu pringles kapağına döküm yaptığında bu işin olabileceğini anlayan Ayşe şöyle diyor: ‘Para kazanırken doğa dostu olmak mümkün. Bunun ötesinde, her işletme için bu bir şart günümüzde.‘

Beyoğlu'ndaki çekimizi tamamladık sonra Birleşmiş Milletler Hedefler için İş Dünyası’nın Beşiktaş’taki ofisine doğru yola koyulduk.

Platform Direktörü Pelin Kıhtır ile gerçekleştirdiğimiz röportajde platformun kuruluş hikayesini, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin Türkiye için ne ifade ettiğini, iklim değişikliği ve afetlere yönelik çalışmaları, AB yeşil anlaşmanin içeriğini ve tüm bunların Döngüsel Ekonomi Modelleri için ne anlam ifade ettiğini anlamaya çalıştık. Pelin de artık her işletmenin doğa dostu olmasının gerekli olduğunu ve tüketicinin gün geçtikçe daha çok bilinçlenerek ürün seçimlerini buna göre yaptığının altını çiziyor.

Önümüzdeki Ekim ayı içinde ‘Kullan At Tahta’ firmasının kurucusu, ‘D-Cube’ kurucuları ve proje uzmanımız Emrah Alkaya ile yapacağımız röportajlarla çekimlerimizi tamamlayıp kurgumuzu sonlandıracağız. Döngüsel ekonominin başta evlerimiz olmak üzere tüm işletmelerin kalbinde atması gerektiğini düşünüyoruz. Üretilip tüketildikten sonra ekonomik hayatını sonlandıran doğrusal ekonomi modelinin sona geldiğini daha net bir şekilde görüyoruz. Çözümler üretmek için emek veren insanların hikayelerine şahit olmak geleceğe daha ümitle bakmamızı sağlamaya devam ediyor.